W 2024 roku zmieniły się przepisy dotyczące rozliczenia podatków przez Fundusze Inwestycyjne i ich Uczestników. Do końca 2023 roku podatek od zysków kapitałowych (zwyczajowo zwany podatkiem „Belki”) odprowadzał za uczestnika Fundusz. Od 2024 uczestnik otrzymuje 100% środków z odkupienia lub konwersji, ale podatek musi rozliczyć samodzielnie. W tym celu Fundusz będzie dostarczał swoim klientom informację PIT-8C, która będzie podstawą dla wyliczenia należnego podatku w rocznym rozliczeniu składanym przez uczestnika. Ta zmiana umożliwi też kompensację, czyli rozliczenie zysków (dochodów) i strat poniesionych w trakcie inwestowania (z kapitałów pieniężnych).

1       Wprowadzenie:

Od 1 stycznia 2024 roku zmieniły się przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące rozliczenia podatku dochodowego od zysków i strat powstałych w trakcie inwestowania przez osoby fizyczne w tytuły uczestnictwa funduszy kapitałowych (funduszy inwestycyjnych). Do końca 2023 roku w przypadku odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych płatnik (Fundusz) rozliczał (pobierał) 19% zryczałtowany podatek dochodowy, a poniesiona strata nie podlegała rozliczeniu. Od 1 stycznia 2024 roku zamiast 19% zryczałtowanego podatku dochodowego pobieranego przez płatnika, Uczestnicy (podatnicy) zobowiązani są dokonywać samodzielnego rocznego rozliczenia i zapłaty podatku z tytułu odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa (stawka podatku 19%) na podstawie sporządzonej i przesłanej przez Fundusz informacji PIT-8C, w której wykazane są przychody i koszty uzyskania przychodu dotyczące zrealizowanych w danym roku odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa. Istotną zmianą od 2024 roku jest możliwość dokonania kompensacji dochodów i strat z tytułu odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa, a w tym także z dochodami i stratami z innych wskazanych w ustawie inwestycji kapitałowych.

  

2       Co się zmieniło od 1 stycznia 2024 roku?

 

Od 1 stycznia 2024 roku otrzymujesz 100% uzyskanego przychodu z tytułu odkupienia/konwersji oraz roczną informację PIT-8C (do końca drugiego miesiąca następującego po zakończonym roku podatkowym. Po Twojej stronie jest rozliczenie na podstawie otrzymanej od Funduszu (płatnika) informacji PIT-8C należnego podatku od dochodu (lub straty) w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-38). Ponadto, od 1 stycznia 2024 roku masz możliwość dokonania kompensacji dochodów i strat z tytułu umarzania/odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa, w tym także z dochodami i stratami z innych inwestycji kapitałowych (z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży, z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny).

 

3       Pytania i odpowiedzi szczegółowe (Q&A): 

3.1      Pytania ogólne

Czy dotyczą Cię obowiązujące od 1 stycznia 2024 roku nowe zasady rozliczeń?

  1. Mam tylko jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym - obowiązek samodzielnego rozliczenia podatku powstaje w przypadku dokonania odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa.
  2. Mam tylko IKE i/lub IKZE - zmiana przepisów obowiązująca od 1 stycznia 2024 roku nie dotyczy opodatkowania dochodów (przychodów) uzyskanych z tego tytułu po 1 stycznia 2024 roku. Zasady dotyczące rozliczeń z tego tytułu pozostają bez zmian.
  3. Inwestuję na giełdzie i jeśli będę inwestował także w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, to w rozliczeniu rocznym będę rozliczał te transakcje łącznie na podstawie otrzymanych informacji PIT-8C. Tym samym mam możliwość kompensowania zysków (dochodów) i strat z inwestycji w papiery wartościowe (np. akcje) z zyskami (dochodami) i stratami z odkupienia konwersji tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.
  4. Prowadzę działalność gospodarczą i w wykonywaniu tej działalności gospodarczej (działalności inwestycyjnej) dokonuję między innymi nabywania i odkupowania jednostek uczestnictwa i innych instrumentów finansowych, a w konsekwencji – od 1 stycznia 2024 roku nie będę otrzymywał PIT-8C w zakresie odkupionych lub podlegających konwersji jednostek uczestnictwa nabytych w ramach wykonywania działalności gospodarczej, ale rozliczę te dochody w ramach działalności gospodarczej.
  5. Uwaga!!! Zmiany, które obowiązują od 1 stycznia 2024 roku nie dotyczą opodatkowania IKE, IKZE, PPE i PPK (produktów emerytalnych) oraz świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego (funduszu inwestycyjnego), jeżeli statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez odkupywania jednostek uczestnictwa w takim funduszu. Zmiana przepisów nie wpływa także na brak opodatkowania zamiany jednostek uczestnictwa dokonywanej w ramach funduszu parasolowego.

Jakie są korzyści z nowego sposobu opodatkowania?

Po pierwsze, zapłata ewentualnego 19% podatku z tytułu odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa jest dokonywana w rozliczeniu rocznym przez Uczestnika (samodzielnie), czyli do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym wraz ze złożeniem zeznania rocznego PIT-38. Oznacza to, że Uczestnik (podatnik) dysponuje całą kwotą z odkupienia/konwersji. Takie rozwiązanie ma pozytywny wpływ w przypadku dokonywania reinwestycji uzyskanych środków.

Drugą korzyścią z nowych przepisów jest możliwość skompensowania strat z tytułu umarzania/odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa z zyskami (dochodami) z funduszy inwestycyjnych lub innych inwestycji kapitałowych lub też straty z innych inwestycji kapitałowych z zyskiem (dochodem) z funduszy inwestycyjnych. Strata będzie rozliczana co do zasady przez 5 kolejnych lat następujących po roku jej poniesienia. 

Jak jest rozliczany Twój podatek od 2024 r.?

Od 1 stycznia 2024 roku dochody z odkupienie/konwersji jednostek uczestnictwa nie są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym, co oznacza, że Fundusz (płatnik) nie pobiera podatku. Jednakże Uczestnik (podatnik) po zakończeniu roku otrzymywał będzie sporządzoną przez Fundusz informację PIT-8C z wykazanymi przychodami i kosztami z transakcji dotyczących odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa zrealizowanych w danym roku i na tej podstawie będzie zobowiązany do samodzielnego rozliczenia i zapłaty podatku (stawka 19%). W składanym samodzielnie zeznaniu rocznym wykaże przychody i koszty wynikające z otrzymanego od Funduszu PIT-8C wraz z przychodami i kosztami z innych inwestycji kapitałowych zrealizowanych w danym roku. Zeznanie (PIT-38) składane jest w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym i w tym samym terminie należy zapłacić podatek. W zeznaniu rocznym będzie możliwość dokonania kompensacji zysków i strat (rozliczenia straty).

Powyższe zasady nie dotyczą jednak opodatkowania IKE, IKZE, PPE i PPK, a ponadto świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego (funduszu inwestycyjnego), jeżeli statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez odkupywania jednostek uczestnictwa w takim funduszu.

Zamiana jednostek uczestnictwa pomiędzy subfunduszami w ramach jednego funduszu parasolowego w dalszym ciągu nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

 

 

 

O czym muszę pamiętać?

Uczestnik powinien pamiętać, aby jego dane (w tym adres poczty elektronicznej), które posiada Fundusz były zawsze aktualne, tak aby Fundusz mógł sporządzić i poprawnie przesłać informację PIT-8C za dany rok. Istotnym jest bowiem ustalenie przez Fundusz właściwego urzędu skarbowego oraz uzyskanie potwierdzenia w zakresie formy przesłania informacji PIT-8C do Uczestnika (podatnika) – elektronicznie (tu niezbędna zgoda i podanie danych, adres e-mail) lub papierowo (tu niezbędne potwierdzenie adresu do wysyłki/adresu zamieszkania). Złożyć rozliczenie roczne PIT-38 i zapłacić należny podatek w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym).

 

3.2      Rozliczenie podatku

Co to jest PIT-8C?

Podstawowe informacje o PIT-8C

PIT-8C - Informacja o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych. Sporządzana jest ona na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie osiągniętych w roku podatkowym dochodów określonych w art. 30b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj.:

  • z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych; 
  • z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
  •  odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających;
  • z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) albo udziałów w spółdzielni;
  • z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, w zamian za wkład niepieniężny;
  • z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową;
  • z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Fundusz sporządza PIT-8C dla Uczestników (podatników) w zakresie dochodów z tytułu odkupienia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Informacja PIT-8C jest sporządzana i przesyłana urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika (Uczestnika) do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym oraz podatnikowi (Uczestnikowi) do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. W informacji PIT-8C przedstawiane są dane o kwocie przychodów (a w tym wartości środków z odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa) i kosztów uzyskania przychodów (a w tym wartości wydatków poniesionych na nabycie jednostek uczestnictwa podlegających odkupieniu/konwersji) dotyczących danego rodzaju przychodów (dochodów). Informacja PIT-8C jest podstawą dla rozliczenia rocznego podatku przez podatnika i w konsekwencji zapłaty podatku. Informacja PIT-8C dostępna będzie w e-Urzędzie Skarbowym na profilu podatnika na platformie Twój e-PIT, w zakładce Twój PIT – dokumenty źródłowe.

 

Dlaczego fundusz wystawia informację PIT-8C?

W przypadku, jeśli w danym roku Uczestnik (podatnik) dokona transakcji odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa Fundusz będzie zobowiązany do sporządzenia i przesłania informacji PIT-8C do Uczestnika (podatnika) oraz do urzędu skarbowego właściwego dla Uczestnika (podatnika). Przesłana informacja stanowić będzie podstawę dla Uczestnika (podatnika) dla sporządzenia zeznania rocznego i ustalenia oraz zapłaty należnego podatku od tych transakcji (stawka 19%). Ewentualnie PIT-8C będzie podstawą dla ustalenia straty za dany rok podatkowy, która będzie mogła podlegać rozliczeniu w kolejnych 5 latach podatkowych.

 

Co będzie wskazane w informacji PIT-8C wystawionej przez fundusz?

W informacji PIT-8C są wskazane przychody oraz koszty uzyskania przychodu osiągnięte przez Uczestnika (podatnika) z tytułu odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa w danym Funduszu oraz w konsekwencji kwota dochodu lub straty. Dane te będą podlegały ujęciu w rozliczeniu rocznym sporządzanym przez podatnika.

 

Kiedy otrzymam informację PIT-8C od funduszu?

Informacja PIT-8C jest sporządzana i przesyłana urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika (Uczestnika) do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym oraz podatnikowi (Uczestnikowi) do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. W przypadku Uczestnika informacja PIT-8C będzie wysyłana elektronicznie na wskazany przez Uczestnika adres e-mail lub pocztą tradycyjną na wskazany adres.

 

PIT-38

Jak prawidłowo uwzględnić informacje z PIT-8C w PIT-38?

W składanym zeznaniu PIT-38 należy uwzględnić przychody i koszty uzyskania przychodu wykazane w otrzymanej informacji PIT-8C (lub z otrzymanych więcej niż jednej informacji PIT-8C). Po uwzględnieniu przychodów i kosztów uzyskania przychodów z otrzymanych informacji PIT-8C (jednej lub większej liczby PIT-8C) ustalany jest dochód, podlegają rozliczeniu straty, a następnie ustalany jest podatek do zapłaty. W tym względzie na platformie Twój e-PIT w e-Urzędzie Skarbowym zostanie wygenerowane automatycznie zeznanie PIT-38 na podstawie przesłanych PIT-8C, które podlega akceptacji przez podatnika.

 

Jak powinienem rozliczyć podatek?

W przypadku dochodów uzyskanych z kapitałów, a w tym dochodów z odkupienia, konwersji tytułów uczestnictwa w funduszu kapitałowym (inwestycyjnym) stawka podatku wynosi 19%. Podatek płaty jest w terminie złożenia rozliczenia rocznego, czyli do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

 

Straty z jakich tytułów mogą pomniejszyć dochód z odkupienia/konwersji jednostek uczestnictwa?

Zgodnie z art. 9 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych straty z następujących tytułów podlegają rozliczeniu:

  • z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży;
  • z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych;
  • z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych;
  • z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny;
  • z odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

 

Przez jaki okres będę mógł/mogła rozliczyć stratę?

Strata podlega, co do zasady, rozliczeniu przez okres pięciu kolejnych następujących po sobie lat, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

 

Do kiedy mam obowiązek złożenia zeznania PIT-38 i rozliczenia podatku?

Zeznanie PIT-38 składane jest w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (jeśli 30 kwietnia przypada na sobotę, niedzielę lub dzień ustawowo wolny od pracy, termin na złożenie zeznania i zapłatę podatku upływa w kolejnym dniu roboczym).

 

Jak należy złożyć zeznanie PIT-38?

Zeznanie PIT-38 składane jest elektronicznie poprzez e-Urząd Skarbowy na platformie Twój e-PIT. Podatnik (Uczestnik) ma możliwość zaakceptowania wstępnie wypełnionego zeznania podatkowego dostępnego na stronie e-Urzędu Skarbowego (platforma Twój e-PIT). Jeśli Uczestnik nie złoży (nie zaakceptuje) zeznania do końca kwietnia, wstępnie wypełniony PIT-38 zostanie automatycznie zaakceptowany przez system. Ponadto można wypełnić interaktywny formularz PIT-38 samodzielnie i wysłać go elektronicznie do urzędu skarbowego. Formularz PIT-38 można także wypełnić i wysłać w formie papierowej (listem poleconym do właściwego urzędu skarbowego).

 

W jaki sposób i gdzie mam opłacić podatek?

Poza złożeniem zeznania podatkowego (PIT-38), na podatniku ciąży obowiązek odprowadzenia (zapłaty) należnego podatku, w terminie dla złożenia zeznania. W przypadku braku zapłaty podatku będą podejmowane przez urząd skarbowy czynności egzekucyjne. Zapłata podatku z opóźnieniem skutkować będzie naliczeniem odsetek od zaległości podatkowych. Wykazany w zeznaniu PIT-38 podatek należny podlega wpłacie na tzw. „mikrorachunek”. Mikrorachunek podatkowy można sprawdzić korzystając z generatora https://www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku podatkowego lub otrzymać w dowolnym urzędzie skarbowym).

Działalność gospodarcza - w przypadku nabywania jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych w wykonywaniu działalności gospodarczej (działalności inwestycyjnej) oraz uzyskania przychodów z odkupienia/konwersji Fundusz nie będzie wystawiał informacji PIT-8C, a uzyskane dochody należy rozliczyć samodzielnie według zasad stosowanych w prowadzonej działalności gospodarczej.

 

3.3      Inne zagadnienia

Co w przypadku opodatkowania wypłat dokonywanych z dochodu funduszu bez umarzania jednostek uczestnictwa?

W przypadku świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego (funduszu inwestycyjnego), jeżeli statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez umarzania, odkupowania, wykupowania albo unicestwiania w inny sposób tytułów uczestnictwa w takim funduszu nadal będzie pobierany przez płatnika 19% zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych.

Co w przypadku transakcji przenoszenia środków pomiędzy subfunduszami jednego funduszu (tzw. transakcje Zamiany)?

 Transakcje Zamiany są neutralne podatkowo, a zmiana przepisów od 2024 roku nie wpływa na ich rozliczenie.

Co w przypadku transakcji konwersji jednostek uczestnictwa?

Konwersja skutkować będzie powstaniem przychodu po stronie Uczestnika, Fundusz uwzględnia przychody i koszty uzyskania przychodu związane z konwersją w informacji PIT-8C. Konwersja rozliczana jest na takich samych zasadach jak odkupienie jednostek uczestnictwa, z tym, że po odkupieniu jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nastąpi nabycie jednostek uczestnictwa w funduszu docelowym. Nabycie nastąpi jednak za całą kwotę pochodzącą z umorzenia jednostek uczestnictwa. Jednakże należy pamiętać, że należny podatek z tytułu transakcji konwersji może podlegać samodzielniej wpłacie przez podatnika (Uczestnika) w rozliczeniu rocznym sporządzonym przez Uczestnika (podatnika) na podstawie informacji PIT-8C sporządzonej i przekazanej przez fundusz inwestycyjny.

Co w przypadku opodatkowania jednostek uczestnictwa posiadanych w ramach IKE, IKZE, PPE i PPK?

Zmiana przepisów do 2024 roku nie wpływa na rozliczenie, tj. dotychczasowe zasady opodatkowania IKE, IKZE, PPE oraz PPK pozostają bez zmian.

 Co, jeśli nie dostanę PIT-8C?

W przypadku nieotrzymania informacji PIT-8C należy zwrócić się do Funduszu/Inwestycyjnego/TFI/Agenta Transferowego celem wyjaśnienia sprawy. Jednakże istotnym jest, że sporządzona przez fundusz inwestycyjny informacja PIT-8C będzie także przesłana do właściwego urzędu skarbowego oraz w konsekwencji zostanie udostępniona na stronie e-Urzędu Skarbowego, w zakładce Twój e-PIT – dokumenty źródłowe. Kwoty przychodów i kosztów uzyskania przychodu wykazane w informacji PIT-8C zostaną automatycznie zaczytane do rozliczenia rocznego (PIT-38) dostępnego do akceptacji na stronie e-Urzędu Skarbowego w zakładce Twój e-PIT. 

Materiał powstał przy współpracy ze Spółką Doradztwa Podatkowego GLOBALTAX sp. z o.o. 

VIG / C-QUADRAT TFI SA (Towarzystwo) oświadcza niniejszym, że powyższy materiał nie stanowi i nie jest jakąkolwiek formą świadczenia usługi doradztwa podatkowego, ani też pomocy prawnej. Towarzystwo, jak i spółka Globaltax nie ponoszą odpowiedzialności z tytułu szkody powstałej na skutek skorzystania z informacji zawartych w powyższym materiale. Obowiązki podatkowe zależą od indywidualnej sytuacji uczestnika / klienta i w związku z tym w celu ustalenia obowiązków podatkowych należy zasięgnąć porady prawnej lub porady doradcy podatkowego. Inwestowanie wiąże się z ryzykiem i przed podjęciem ostatecznych decyzji inwestycyjnych należy zapoznać się z Prospektem informacyjnym VIG / C-QUADRAT FIO lub VIG / C-QUADRAT SFIO („Fundusz”) zawierającym szczegółowy opis czynników ryzyka oraz z Dokumentem zawierającym kluczowe Informacje (KID) lub informacją dla klienta alternatywnego funduszu inwestycyjnego, udostępnionymi w języku polskim na stronie internetowej https://www.vigcq-tfi.pl/dokumenty.html.

 (Data ostatniej aktualizacji: 2 grudnia 2025)